Rowerowe zasady ruchu - warto zapamiętać.
Sezon
rowerowy zbliża się do końca. Po miesiącach, w których cykliści stanowili
znaczącą grupę uczestników ruchu drogowego nadchodzi czas, gdy ich liczba zacznie
systematyczne spadać. Pomimo tego, w ostatnim czasie doszło do kilku zdarzeń z
udziałem niechronionych uczestników ruchu drogowego, jakimi między innymi są
rowerzyści. W związku z tym przypominamy kilka istotnych kwestii dotyczących
tej grupy uczestników ruchu kołowego.
Każdy uczestnik ruchu drogowego - w tym i rowerzysta - aby bezpiecznie i odpowiedzialnie poruszać się po drogach musi znać regulujące to przepisy. Często zdarza się jednak, że jeździmy rutynowo, na pamięć, a poszczególne zapisy kodeksu drogowego traktujemy bardzo wybiórczo, stosując te, które w danej sytuacji są dla nas wygodniejsze. Stąd też jadąc rowerem przejeżdżamy przez przejście dla pieszych, nie korzystamy ze ścieżek rowerowych, jedziemy obok siebie na ruchliwej drodze, czy nie ustępujemy miejsca pieszym na chodniku. Dla wyjaśnienia przedstawionych wyżej kwestii, (ale nie tylko) przypominamy podstawowe reguły dotyczące cyklistów.
„Rowerowe” definicje
droga dla rowerów - drogę lub jej część przeznaczoną do ruchu rowerów, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi; droga dla rowerów jest oddzielona od innych dróg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie lub za pomocą urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego;
pas ruchu dla rowerów - część jezdni przeznaczoną do ruchu rowerów w jednym kierunku, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
śluza dla rowerów - część jezdni na wlocie skrzyżowania na całej szerokości jezdni lub wybranego pasa ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi;
przejazd dla rowerzystów - powierzchnię jezdni lub torowiska przeznaczoną do przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;
rower - pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; rower może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h;
wózek rowerowy - pojazd o szerokości powyżej 0,9 m przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; wózek rowerowy może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h;
Wybrane przepisy kodeksu drogowego dotyczące rowerzystów.
Ruch pojazdów. Zasady ogólne.
Art. 16.
5. Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, wózkiem rowerowym, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.
7. Na skrzyżowaniu i bezpośrednio przed nim kierujący rowerem, motorowerem lub motocyklem może poruszać się środkiem pasa ruchu, jeśli pas ten umożliwia opuszczenie skrzyżowania w więcej niż jednym kierunku, z zastrzeżeniem art. 33 ust. 1.
Włączanie się do ruchu
Art. 17.
1. Włączanie się do ruchu następuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu się nie wynikającym z warunków lub przepisów ruchu drogowego oraz przy wjeżdżaniu:
3) na jezdnię z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdów powolnych
3a) na jezdnię lub pobocze z drogi dla rowerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystów lub pas ruchu dla rowerów;
Wyprzedzanie
Art. 24
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wózka rowerowego, motoroweru, motocykla lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.
3. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5, 10 i 12.
12. Kierujący rowerem może wyprzedzać inne niż rower powoli jadące pojazdy z ich prawej strony.
Wyprzedzanie przez kierującego rowerem innych niż rower, wolno jadących pojazdów z ich prawej strony umożliwione zostało na podstawie art. 24 pkt 12. Korzystając z tej możliwości warto jednak pamiętać, że manewr ten jest mniej bezpieczny od „standardowego” wyprzedzania z lewej strony. Rowerzysta w takim przypadku narażony jest na skutki manewrów wykonywanych przez innych uczestników ruchu drogowego, w tym zjechani do krawężnika, zatrzymanie się i gwałtowne otwarcie drzwi pasażera, bądź zajechania drogi w przypadku skrętu w prawo. Dodatkowe ograniczenia wynikają z zakazu wyprzedzania na skrzyżowaniach, przejściach dla pieszych lub rowerzystów oraz w sytuacji, gdy kierujący poprzedzającym pojazdem sygnalizuje zamiar skrętu.
Przecinanie się kierunków ruchu
Art. 26.
3. Kierującemu pojazdem zabrania się:
3) jazdy wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych.
Przejście dla pieszych jak wynika z samej nazwy przeznaczone jest dla pieszych, nie zaś dla kierującego pojazdem, czyli również rowerem. Rowerzysta mając zamiar przekroczyć popularną „zebrę” zobowiązany jest zejść z roweru i przeprowadzić go na drugą stronę. Sankcja przewidziana za popełnienie tego wykroczenia nie powinna być jednak najważniejszym aspektem, jaki decyduje o zachowaniu każdego cyklisty. Najistotniejsze, jak zawsze powinno być bezpieczeństwo. Przejście dla pieszych, na które wjeżdżają rowerzyści jest miejscem, gdzie dochodzi do zdarzeń drogowych, których ofiarami są właśnie oni. Kierowca poruszający się po drodze pomimo tego, że obowiązany jest zachować szczególną ostrożność podczas zbliżania się do przejścia dla pieszych może w porę nie zahamować, gdy na przejściu pojawi się rowerzysta, który z definicji pojawia się tuż przed samochodem w znacznie krótszym czasie niż pieszy.
Niezastosowanie się do tego przepisu grozi mandatem w wysokości 100 zł.
Art. 27.
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.
1a. Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerzyście jadącemu na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla rowerów lub innej części drogi, którą zamierza opuścić.
3. Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę dla rowerów poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi.
4. Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany.
Przepisy dodatkowe o ruchu rowerów, motorowerów oraz pojazdów zaprzęgowych
Art. 33.
1. Kierujący rowerem jest obowiązany korzystać z drogi dla rowerów lub pasa ruchu dla rowerów, jeśli są one wyznaczone dla kierunku, w którym się porusza lub zamierza skręcić. Kierujący rowerem, korzystając z drogi dla rowerów i pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym.
1a. Kierujący rowerem może zatrzymać się w śluzie rowerowej obok innych rowerzystów. Jest obowiązany opuścić ją, kiedy zaistnieje możliwość kontynuowania jazdy w zamierzonym kierunku i zająć miejsce na jezdni zgodnie z odpowiednio art. 33 ust. 1 lub art. 16 ust. 4 i 5.
2. Dziecko w wieku do 7 lat może być przewożone na rowerze, pod warunkiem że jest ono umieszczone na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę.
3. Kierującemu rowerem lub motorowerem zabrania się:
1) jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu, z zastrzeżeniem ust. 3a;
2) jazdy bez trzymania, co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach lub podnóżkach;
3) czepiania się pojazdów.
3a. Dopuszcza się wyjątkowo jazdę po jezdni kierującego rowerem obok innego roweru lub motoroweru, jeżeli nie utrudnia to poruszania się innym uczestnikom ruchu albo w inny sposób nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego.
Przepis, na podstawie którego dopuszczalna jest jazda rowerzystów obok siebie brzmi: „Dopuszcza się wyjątkowo jazdę po jezdni kierującego rowerem obok innego roweru lub motoroweru, jeżeli nie utrudnia to poruszania się innym uczestnikom ruchu albo w inny sposób nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego”. W praktyce rowerzyści, którzy decydują się na jazdę obok siebie rzadko sugerują się warunkiem „wyjątkowości” wskazanym przez ustawodawcę, różnie też definiują „utrudnianie poruszania się innym uczestnikom ruchu”. Wynika to po części z niezdefiniowania tych pojęć w ustawie, oraz z subiektywnej oceny konkretnej sytuacji drogowej. Taki stan rzeczy skutkuje tym, że znacznie częściej sposób jazdy zależy od okoliczności (np. prowadzenia rozmowy) niż stosowania się do przepisów. Wskazać w tym miejscu należy, że okoliczności ujęte w przytoczonej normie znacznie bliższe są jeździe po drodze gruntowej, małoruchliwej drodze gminnej czy powiatowej aniżeli drodze wojewódzkiej bądź krajowej, gdzie ruch jest znacząco większy.
Niezastosowanie się do tego przepisu grozi mandatem w wysokości 50 zł.
5. Korzystanie z chodnika lub drogi dla pieszych przez kierującego rowerem jest dozwolone wyjątkowo, gdy:
1) opiekuje się on osobą w wieku do lat 10 kierującą rowerem;
2) szerokość chodnika wzdłuż drogi, po której ruch pojazdów jest dozwolony z prędkością większą niż 50 km/h, wynosi co najmniej 2 m i brakuje wydzielonej drogi dla rowerów oraz pasa ruchu dla rowerów;
3) warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni (śnieg, silny wiatr, ulewa, gołoledź, gęsta mgła), z zastrzeżeniem ust. 6.
6. Kierujący rowerem, korzystając z chodnika lub drogi dla pieszych, jest obowiązany jechać powoli, zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym.
7. Kierujący rowerem może jechać lewą stroną jezdni na zasadach określonych dla ruchu pieszych w przepisach art. 11 ust. 1-3, jeżeli opiekuje się on osobą kierującą rowerem w wieku do lat 10.
Korzystanie przez rowerzystów z chodnika możliwe jest w przypadkach i okolicznościach wskazanych w art. 33 ust. 5 i 6. Należą do nich: 1) opieka nad osobą w wieku do lat 10 kierującą rowerem, 2) szerokość chodnika wzdłuż drogi, po której ruch pojazdów jest dozwolony z prędkością większą niż 50 km/h, wynosi co najmniej 2 m i brakuje wydzielonej drogi dla rowerów oraz pasa ruchu dla rowerów, 3) warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni (śnieg, silny wiatr, ulewa, gołoledź, gęsta mgła), z zastrzeżeniem ust. 6. Zastrzeżenie dotyczące jazdy po chodniku w trudnych warunkach nakłada na rowerzystę obowiązek powolnej jazdy, zachowania szczególnej ostrożności i ustępowania miejsca pieszym. Punkt nr 1 w zasadzie nie wymaga komentarza, punkt nr 2 złożony jest z trzech części, które dopiero, gdy występują jednocześnie umożliwiają korzystanie z chodnika przez rowerzystę. Warto w tym miejscu wspomnieć, że warunek dotyczący prędkości jazdy powyżej 50km/h na drodze biegnącej wzdłuż chodnika teoretycznie wyklucza teren miejscowości na obszarze zabudowanym. Wyjątkiem są sytuacje, gdzie zgodnie z dyspozycją znaków drogowych dozwolona prędkość jest wyższa niż 50 km/h, a także zmiana dopuszczalnej prędkości na terenie zabudowanym do 60 km/h w godzinach od 23:00 do 06:00.
Niezastosowanie się do tego przepisu grozi mandatem w wysokości 50 zł.
Art. 63.
3. Zabrania się przewozu osób w przyczepie, z tym że dopuszcza się przewóz:
4) dzieci w przyczepie przystosowanej konstrukcyjnie do przewozu osób, ciągniętej przez rower lub wózek rowerowy.
Spośród przedstawionych powyżej przepisów najczęściej do łamania prawa z powodu niejasności, lub świadomego nierespektowania przepisów dochodzi w przypadkach dotyczących przejeżdżania przez przejście dla pieszych, jazdy obok siebie, wyprzedzania z prawej strony, a także korzystania z chodnika. Z tego względu przy dotyczących tego artykułach zamieszczone zostało wyjaśnienie w formie komentarza. Właściwe i pełne zrozumienie tych przepisów z pewnością pozwoli na uniknięcie wielu niebezpiecznych sytuacji drogowych, a których ofiarami mogą być rowerzyści.